ქართული კულტურულ-საგანმანათლებლო კერები საქართველოსა და უცხოეთში

      ტაო-კლარჯეთი მხარეს ძირითადი თემების   ტაოსა და კლარჯეთის გამო ჰქვია, თორემ ეს ბევრად უფრო ვრცელი ტერიტორიის მომცველი არეალია, რომელიც ტაშისკარიდან არზრუმამდე და ჭოროხის ხეობიდან შავ ზღვამდე აღწევს. ტაო-კლარჯეთში შედის ტაო, სპერი, კლარჯეთი, შავშეთი,ნიგალი, არტანი, კოლა, ერუშეთი, ფოცხოვი, მაჭ-ხელა, სპერი, თორთომი თურქეთის რესპუბლიკის ტერიტორიაზე ართვინის, არდაგანის, ერზრუმისა და ყარსის რაიონებში...

        ძველი ქართული კულტურის საზღვარგარეთულ კერათა შორის ერთოვნული მწერლობის განვითარებისთვის ყველაზე მეტად მნიშვნელობა ჰქონდა ათონის სავანეს. თუ ქართული მწერლობა უაღრესად განვითარდა XI_XII საუკუნეებში, ეს ივერთა მონასტერში მოღვაწე მამების  უდიდესი დამსახურებაა. მონასტერში თავმოყრილი იყო ქართველთა საუკეთესო კულტურული ძეგლები. აქ ითარგმნა...

ქართული მწერლობისა და, საერთოდ, ქართული კულტურის ისტორიისათვის უდიდესი მნიშვნელობის ფაქტი იყო ჯვრის მონასტრის დაარსება იერუსალიმში. მონასტერი ქართველებისთვის ერთ-ერთი უდიდესი საგანმანათლებლო კერა იყო და დღესაც უძვირფასესი სიწმინდეა  წმიდა მიწაზე. მონასტრის მდებარეობა ჯვრის მონასტერი ადრე იერუსალიმიდან ოდნავ მოშორებით სამხრეთ-დასავლეთით იდგა,  ახლა კი ქალაქის...

ოშკის ტაძარი - „ქართული არქიტექტურის ვეფხისტყაოსანი“ და საეკლესიო ხუროთმოძღვრების მარგალიტია. იგი ძველი საქართველოს ის უმნიშვნელოვანესი ქართული სამონასტრო ცენტრია, მდებარეობს თურქეთში, ერზერუმის პროვინციაში, უზუნდერეს (Uzundere) რაიონში, ისტორიულ მხარე იმიერ ტაოში, მდინარე თორთომის (თორთუმისწყალი) ხეობაში, ისტორიულ სოფელ ოშკში (ჩამლიიამაჯ) (Çamlıyamac). ოშკი (öşvank)  ოთხ...

ქუთაისიდან 11 კმ–ს დაშორებით მდ. წყალწითელას მარცხენა ნაპირზე გაშენებულია გელათის მონასტერი. დავით აღმაშენებლის ხანგრძლივი, დაუცხრომელი მოღვაწეობა უწინარეს ყოვლისა თურქ–სელჯუკთაგან აოხრებული ქვეყნის ჭრილობების მოშუშებისაკენ იყო მიმართული. სხვა მრავალ უბედურებასთან ერთად, რაც "დიდმა თურქობამ" თავს დაატეხა ჩვენს ქვეყანას, მომთაბარეებმა "დაუწყეს....უდაბნონი კლარჯეთისანი", რომლებიც...

                                                                        იყალთოს სამონასტრო კომპლექსი მდებარეობს ქალაქ თელავიდან დასავლეთით 7-8 კმ-ზე, სოფელ იყალთოს განაპირას. იყალთოს მონასტერი დააარსა ერთ-ერთმა ასურელმა განმანათლებელმა მამა ზენონმა VI საუკუნეში. კომპლექსიდან შემორჩენილია სამი ეკლესია: VIII-IX საუკუნეების ფერისცვალების ეკლესია „ღვთაება“, რომელიც აშენებულია ძველი ეკლესიის ადგილზე, სადაც დაკრძალულია გადმოსვენებული...

    კლარჯეთის სავანეთა შორის განსაკუთრებულ ყურადღებას იმსახურებს შატბერდი. იგი „დიდებულ ლავრად“ წოდებული მონასტერია. მისი მიწა–წყალი აშოტ კურაპალატმა შესწირა ხანთძის მონასტერს,  ხოლო შემდეგ 826 წ. ბაგრატ კურაპალატის ზეობაში 826–76 წ. გრიგოლ ხანთძელის თაოსნობით იქ აშენდა მონასტერი.    აკად. ნ.მარის სიტყვებით...

სინის მთა (სინას ან სინაის მთა) ქართველთა უშორესი სამოღვაწეო პუნქტია ახლო აღმოსავლეთში.  იგი აღმართულია არაბეთის ნკ–ს დასავლეთით სინის ნკ–ს სამხ სექტორში,  ეგვიპტის არაბთა რესპუბლიკაში,  იქვეა სხვა მთებიც ეპისტიმიასი,  ზერბალისა,  ეკატერინესი და სხვა. აი ამ მთიანეთში სინისა და ეპისტიმიის მთებს შუა...

     კლარჯეთის სამონასტრო და კულტურულ-ლიტერატურულ კერებს შორის საყრდენი იყო ხანძთის უდაბნოს მონასტერი, რომელიც, როგორც გრიგოლ ხანძთელის აგიოგრაფი მოგვითხრობს, ამქვეყნიური ცხოვრებისაგან გამდგარ პირთა საუკეთესო სამყოფს წარმოადგენდა. ხანძთის მონასტრის დამაარსებელის, VIII-IX საუკუნეების მოღვაწის, ტაო-კლარჯეთის უდაბნოთა მაშენებელის - გრიგოლ ხანძთელის -...

         პეტრიწონის მონასტერი XI საუკუნეში აგებული ქართული კულტურის ძეგლია საზღვარგარეთ. იგი აგრეთვე ცნობილი, როგორც ბაჩკოვოს მონასტერი.   მონასტერი ერთ-ერთია  საზღვარგარეთ არსებულ ქართულ სავანეებს შორის, რომელმა ღრმა კვალი დააჩინა გარდასული საუკუნეების არა მარტო ქართულ აზროვნებასა და საეკლესიო ცხოვრებას, არამედ...